برای بچه دار شدن 2سال صبر کنیدبا توجه به شیوع بالای سرطان پستان در زنان و پایین بودن سن نسبی ابتلا به این بیماری در ایران، بسیار محتمل است که ابتلا به این سرطان مصادف شود با بارداری یک زن. در این صورت، چه ملاحظاتی باید در نظر گرفته شود تا بارداری و بیماری بتوانند با هم کنار بیایند؟ این، پرسشی است که از دکتر نسرین السادات علوی، فوق تخصص جراحی سرطان پرسیده ایم و آنچه می خوانید، پاسخ های او به این سوال و سوال هایی از همین قبیل است...آیا احتمال دارد یک خانم در حالی که باردار است، به سرطان پستان مبتلا شود؟بله، سرطان پستان در هر موقعی از زندگی یک خانم ممکن است اتفاق بیفتد؛ از جمله در هنگام بارداری و شیردهی. این سرطان در کمین همه خانم ها در هر دوره از زندگی است.

بارداری، احتمال ابتلا به آن را بیشتر می کند یا کمتر؟اصلا هیچ تاثیری ندارد. یعنی میزان ابتلا به این سرطان در دوران بارداری با میزان ابتلا به آن در سایر دوران های زندگی هیچ تفاوتی ندارد. به همان صورتی که خانم ها در دوران غیر از بارداری به این بیماری مبتلا می شوند، در دوران بارداری هم احتمال ابتلای شان هست.

سن بارداری چطور؟ آن هم تاثیری ندارد؟نه، آن هم تاثیر چندانی ندارد. درست است که اگر خانمی اولین بارداری اش بعد از سن 30 سالگی باشد، احتمال ابتلا ی اش به سرطان پستان کمی بیشتر می شود، اما این به معنی آن نیست که او در دورانی که باردار است مبتلا به این بیماری شود. ممکن است سرطان در بارداری یا در هر زمان دیگری اتفاق بیفتد اگر خانم 40 ساله ای باردار باشد در مقایسه با خانم 30 ساله ای که باردار است، از نظر احتمال ابتلا هیچ تفاوتی بین آنها وجود ندارد. البته افرادی که سن بالاتری دارند احتمال ابتلای شان به سرطان پستان بیشتر است اما این احتمال ربطی به بارداری ندارد و به سن خانم مرتبط است.

چرا یک خانم باردار ممکن است به سرطان پستان مبتلا شود؟علت سرطان پستان به طور کامل کشف نشده و هنوز مشخص نیست چرا سلولی در سینه رشد می کند و تبدیل به سرطان می شود. درست است که می دانیم برخی از عوامل از جمله سابقه خانوادگی و سبک زندگی در بروز این قضیه مهم است اما علت اصلی سرطان ناشناخته است. در دوران بارداری هم همین طور است. علت سرطان در دوران بارداری هم نامشخص است. تنها چیزی که در خانم های باردار نسبت به خانم های غیرباردار، تفاوت وجود دارد این است که به دلیل اینکه سینه ها در دوران بارداری متورم هستند و بزرگ تر می شوند، توده هایش دیرتر پیدا می شوند. و خانم ها معمولا انتظار ندارند که در سینه هایشان توموری تشکیل شده باشد. و هر چیزی که در سینه پیدا می کنند به بارداری خود ربط می دهند؛ مثلا تصور می کنند شیر در سینه جمع شده است. سرطان های دوران بارداری و شیردهی دیرتر تشخیص داده می شود و حتی ممکن است در مراحل پیشرفته تری به پزشک مراجعه شود.

علایم این سرطان در دوران بارداری چگونه است؟اغلب خانم هایی که سرطان پستان دارند با یک توده بدون درد به پزشک مراجعه می کنند. این توده بدون درد به طور اتفاقی توسط خانم باردار لمس شود که این خانم باید به پزشک مراجعه کنند تا با انجام بررسی های لازم مشکل شان بررسی شود. تورم پستان، غیرقرینه شدن پستان، افزایش اندازه نسبت به پستان دیگر، کشیده شدن پوست پستان به داخل، تغییر شکل نوک پستان، تغییر رنگ پستان (رنگ قرمز در تشخیص بسیار مهم است) و ترشحات داخلی در دوران بارداری در خیلی اوقات دیده می شود که البته در اغلب موارد خوش خیم هستند و ربطی به سرطان ندارند اما با این همه، اگر ترشحات یک طرفه بوده و از یک منفذ پستان خارج شود برای ما بسیار اهمیت دارد و باید بررسی شود.

آیا ممکن است امتناع از خوردن شیر توسط نوزاد بیانگر سرطان پستان باشد؟نه! سلول های سرطانی به داخل شیر راه پیدا نمی کنند و موجب تغییر طعم شیر نمی شوند و شیر ضرری برای بچه ندارد. اما در موقع درمان و شیمی درمانی، شیردهی معمولا باید قطع شود. اما شیردهی از پستانی که مبتلا به سرطان شده هیچ تفاوتی با شیردهی از پستان سالم ندارد.

تشخیص سرطان پستان در بارداری چگونه است؟هر ضایعه و هر تغییر پوستی در خانم هایی باردار و غیرباردار باید بیشتر بررسی شود. در خانم های باردار برای تشخیص سرطان پستان از معاینه دقیق و از سونوگرافی استفاده می شود اگر به توده ای برخورد کردیم معمولا از آن نمونه برداری می کنیم. در دوران بارداری محدودیت های برای انجام روش های تشخیصی وجود دارد. از جمله اینکه ماموگرافی را معمولا به دلیل اشعه سعی می کنیم انجام ندهیم. در صورتی که مجبور شدیم ماموگرافی را در زن باردار انجام دهیم می توانیم با قرار دادن وسایل محافظ کننده ای به نام «شیلد» روی شکم مادر که مانع از نفوذ اشعه به بچه می شود، این روش تشخیص را انجام می دهیم. که در این صورت ماموگرافی خطرناک نخواهد بود. در عین حال برای انجام عمل های جراحی و نمونه برداری سعی می کنیم در خانم باردار از روش هایی استفاده کنیم که بی هوشی عمومی لازم نداشته باشند و با بی حسی موضعی این کار را انجام دهیم. البته در صورتی که ثابت شود توده سرطانی است و نیاز به عمل جراحی داشته باشد، آن موقع می توانیم با رعایت برخی از مسایل بیمار را در حین بارداری عمل جراحی کنیم و برای بی هوشی هم از داروهایی استفاده می کنیم که برای بچه ضرر نداشته باشد.

سیر درمانی سرطان پستان در بارداری چگونه است؟بستگی به این دارد که سرطان پستان در چه زمانی از بارداری تشخیص داده شود. اگر در اوایل بارداری تشخیص داده شود، ممکن است پیشنهاد کنیم که مادر، فرزندش را سقط کند؛ چرا که درمان هایی که برای او شروع می شود ممکن است در سه ماهه اول بارداری برای جنین خطرناک باشد و موجب بروز مشکلاتی شود. اما اگر در سه ماهه دوم و سوم تشخیص داده شود، در عین حال که عمل جراحی را در حین بارداری انجام می دهیم، درمان ها را بعد از آن می توانیم برای بیمارمان انجام دهیم و اختلالی هم برای جنین ایجاد نمی شود.پس دو مرحله را باید در نظر گرفت:یکی اینکه بیمار در چه مرحله ای از بارداری قرار دارد و دیگر اینکه در چه مرحله ای از بیماری قرار دارد و چه درمان هایی برای او پیشنهاد می شود و این دو مساله باید به دقت مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت تصمیم گیری شود. تقدم و تاخر کارهای درمانی مثل عمل جراحی و شیمی درمانی و رادیوتراپی مورد ارزیابی قرار می گیرد. اگر بیمار در مرحله ای باشد که قرار باشد جراحی شود، این کار انجام می شود و اگر توده کوچک باشد گاهی با بی حسی موضعی عمل می شود اما خوشبختانه در حال حاضر داروها ی زیادی وجود دارد که بسیاری از آنها در بارداری خطر زیادی برای جنین و مادر ایجاد نمی کنند همان طور که ما می توانیم آپاندیسیت را در بارداری عمل کنیم و مشکلی هم ایجاد نمی شود؛ سرطان پستان را هم می توانیم به همان صورت عمل کنیم و معمولا با در نظر گرفتن برخی از مسایل و انتخاب داروی مناسب مشکلی برای جنین و مادر پیش نخواهد آمد. شیمی درمانی در سه ماهه دوم و سوم قابل انجام است و مشکلی برای جنین ایجاد نمی کند اما پرتودرمانی را معمولا سعی می کنیم به بعد از زایمان منتقل کنیم. وقتی در نیمه دوم بارداری متوجه سرطان پستان مادر باردار می شویم، جراحی و شیمی درمانی اش انجام می شود و وقتی شیمی درمانی تمام شد، معمولا بچه به دنیا آمده است و بعد اشعه درمانی بعد از زایمان انجام می شود

شیردهی بعد از سرطان پستان چگونه خواهد بود؟معمولا وقتی برای بیمار، درمان سرطان پستان انجام می شود، به مادر گفته می شود که شیردهی را قطع کند. چون داروهایی که به بیمار می دهیم معمولا مادر نباید به فرزندش شیر بدهد. البته این مادر پس از گذراندن مراحل درمانی قادر است که به فرزند بعدی اش شیر بدهد اما دادن شیر مادر به نوزادی که مادرش تحت شیمی درمانی است توصیه نمی شود.

آیا امکان بارداری بعد از سرطان پستان وجود دارد؟

درمان هایی که برای سرطان پستان انجام می شود موجب نازایی کامل نخواهد شد. یعنی فرد بعد از سرطان پستان امکان بچه دار شدن دارد. البته این در مورد بیماران مختلف، متفاوت است و تصمیم با پزشک است که آیا خانمی بعد از سرطان پستان باردار شود یا خیر. اولا برای ما مهم است که نوع سرطان پستان چگونه است چرا که برخی از انواع سرطان های پستان به هورمون ها حساس هستند و برخی ها به هورمون حساس نیستند. معمولا به بیمارانی که برای سرطان پستان درمان می شوند توصیه می شود بعد از اتمام درمان شان برای بچه دارشدن حداقل 2 سال صبر کنند به برخی از بیماران که تومورشان به هورمون حساس است ممکن است گفته شود که تا 5 سال صبر کنند و از بچه دارشدن جلوگیری کنند. اما باز هم تاکید می کنم که وضعیت بیمار و وضعیت تومور و شرایط فرهنگی و خانوادگی بسیار مهم است. چرا که اگر برخی خانم ها بخواهند این مدت صبر کنند، سال های طلایی بچه دارشدن را از دست خواهد داد. در این صورت، ممکن است به او زودتر اجازه بچه دارشدن داده شود. به بیماری که دو فرزند دارد ممکن است توصیه شود که دیگر بچه دار نشود.